Psikomotor gelişim, çocuğun doğumundan itibaren hem fiziksel hem de kas gelişimini ifade eder. "Motor" kelimesi hareket anlamına gelir ve psikomotor gelişim, çocuğun bağımsız hareket edebilme yeteneğini ifade eder. Bu gelişim süreci, çocuğun küçük ve büyük kas gruplarını kullanarak gerçekleştirdiği hareketleri içerir.
Çocuklarda Psikomotor Gelişim Nasıl Değerlendirilir?
Psikomotor gelişim iki ana alandan oluşur: ince motor ve kaba motor gelişim. İnce motor gelişim, küçük kas gruplarını kullanarak yapılan hareketleri kapsar; kaba motor gelişim ise büyük kas gruplarını kullanarak yapılan hareketleri içerir. Çocuğunuzun yaşına uygun olarak bu becerileri ne kadar geliştirdiğini değerlendirmek için çocuk gelişimini anlatan, uzman kişiler tarafından yazılmış kitapları inceleyebilir ve yaşa uygun hareketleri gözlemleyebilirsiniz.
Hangi Örnekleri Gözlemleyebilirsiniz?
- 1 Yaş Çocuğu: 1 yaşındaki bir çocuk sırt üstü yatırıldığında göbeğinin üzerini döndüremiyorsa, kucağınıza alındığında kafasını dik tutamıyorsa veya etrafına bakamıyorsa, bu durum kas gelişimiyle ilgili bir sorun olabilir. Bu reflektif hareketlerin gelişmediği durumlarda, bir çocuk nörolojisi uzmanına başvurmanız gerekebilir.
- Emekleme ve Sıralama: Eğer çocuğunuz 1 yaşında olup tutunarak sıralamıyor veya emeklemiyorsa, bunun nedeni çevresel faktörler olabilir. Çocuğunuzun hareket edebilmesi için gerekli ortamı sağlamış mı olduğunuzu değerlendirmek önemlidir. Düşecek korkusuyla çocuğunuzu yere bırakmıyorsanız, çocuğunuz yaşına uygun kaba motor becerilerini yeterince geliştiremeyebilir.
Anne-Baba Gözlemi ve Uzman Desteği
Çocuğunuzda 2-3 aylık bir gelişim geriliği gözlemliyorsanız, erken önlem almak için bir uzman desteği almak faydalı olabilir. Psikomotor gelişimi değerlendirmek için çeşitli envanterler kullanılır; bunlar arasında Ankara Gelişim Envanteri, Portage Erken Eğitim Gelişim Ölçeği ve Denver Testi bulunmaktadır. Bu envanterler, dil, bilişsel gelişim, özbakım ve psikomotor gelişim gibi alanlarda kapsamlı değerlendirmeler sağlar. Uzmanlar, sizin gözlemlerinizi de dikkate alarak detaylı bir değerlendirme yapar.
Psikomotor Gelişiminde Gerilik Gözlemliyorsanız
Eğer çocuğunuzun gelişiminde belirgin bir gerilik gözlemliyorsanız, bir çocuk gelişimi uzmanından yardım almak önemlidir. Uzman, çocuğunuzun yaşıtlarına kıyasla ne kadar geride olduğunu belirleyerek, evde yapabileceğiniz uygun çalışmalar hakkında yönlendirme yapacaktır. Çocuğunuzun gelişiminde birkaç aylık bir gerilik varsa, evde uygun materyaller ve ortamlar sağlayarak, çocuğunuzun becerilerini ortaya koymasına yardımcı olabilirsiniz.
Her çocuk farklı gelişimsel özelliklere sahip olduğundan, çocuğunuzu daha yakından tanıyabilmeniz ve uygun destekleri verebilmeniz için onunla bol bol yaşına uygun oyunlar oynamanız önemlidir. Bu, çocuğunuzun psikomotor gelişimini desteklemenin yanı sıra, onunla kaliteli vakit geçirmenizi de sağlar.