Üstün Zeka ve Yetenekli Çocuklar Nasıl Tanımlanır?
Üstün zeka ve yeteneğe sahip çocukların küçük yaşlarda tanımlanması zorlu olabilir. Bu tür çocukları belirlemek için ebeveynlerin gözlemleri kritik bir rol oynar.
Üstün Zeka ve Yetenekli Çocukları Belirlemenin Yolları
Küçük yaşlarda niceliksel ölçümler genellikle zor olduğundan, üstün zekalı ve yetenekli çocukların tanımlanması gecikebilir. Bu süreci en sağlıklı şekilde yürütmek için çocuğun gelişimsel alanlarını (fiziksel, hareket, sosyal, duygusal, bilişsel ve dil gelişimi) değerlendiren ölçekler kullanılmalıdır.
Okul Öncesi Çocukların Değerlendirilmesi
Okul öncesi dönemde, çocuğun üstün yeteneklerini belirlemek için ailelerin gözlemleri büyük önem taşır. Bu gözlemler, çocuğun doğumundan itibaren gelişimsel özellikleri ve ilgi alanlarını içerir. Örneğin, “Ankara Gelişim Envanteri” gibi araçlar kullanılarak aileden alınan bilgilerle gelişimsel değerlendirmeler yapılabilir.
Ayrıca, 0-18 yaş aralığında uzman psikologlar ve çocuk gelişimciler tarafından oluşturulan yapılandırılmış ortamlar ve bireysel çalışmalar, çocuğun normal gelişim sürecinin ne kadar ilerinde olduğunu belirlemeye yardımcı olur.
Okul Çağındaki Çocukların Değerlendirilmesi
Çocuklar okul hayatına başladığında, öğretmen ve ebeveyn gözlemleri temel değerlendirme yöntemleridir. Ancak 7 yaşından itibaren grup başarı testleri ve bireysel zeka testleri kullanılarak daha objektif niceliksel değerlendirmeler yapılabilir. Bu testler, çocuğun zeka seviyesini belirler ve net bir tanılama sağlar.
İlkokul döneminde (1. sınıftan itibaren), grup ve bireysel testlerle yapılan değerlendirmeler sonucunda, üstün zekalı ve yetenekli çocuklar belirlenir. Bu çocuklar için okullarda “destek eğitim odalarında” ve okul dışı saatlerde “Bilim Sanat Merkezleri” gibi özel destekleyici programlar sunulur.