İşte Bu Okul

Çocukluk Çağında Davranış Sorunları: Belirtiler ve Çözüm Yolları

Bir çocuğu anlamanın en etkili yolu, iyi bir gözlemci olmaktan geçer. Çocuğun gelişim evrelerine dikkat ederek, her yaşın getirdiği davranışları doğru bir şekilde değerlendirmek önemlidir. Sorunlu davranışları tanımlamak için bazı kriterlere ihtiyaç vardır. İşte bu kriterler ve sık karşılaşılan davranış sorunları ile ilgili bilgiler:

Davranış Sorunlarını Tanımlama Kriterleri

1. Yaşa Uygunluk

   • Çocukların davranışları yaşlarına göre değişir. Gelişim dönemlerinin iyi bilinmesi gerekir. Örneğin, iki yaşındaki çocuklar hareketlidir ve bağımsızlıklarını göstermek için muhalefet ederler. Üç ila beş yaş aralığındaki çocuklar ise geniş bir hayal dünyasına sahiptir ve bu yaş grubundaki yalanlar genellikle masum kabul edilir. Ancak 11-14 yaş aralığında yalan söyleme, normalden sapmış bir davranış olarak değerlendirilir.

2. Yoğunluk

   • Çocuklar deneme yanılma yoluyla öğrenirler. Yapılan yanlış davranışların yoğunluğuna bakarak sorun olup olmadığını değerlendirmek gerekir. Örneğin, 5 yaşındaki çocuklar huysuz olabilir, ancak şiddet içeren davranışlar beklenmedik bir durumdur ve bu tür davranışlar sorun olarak kabul edilebilir.

3. Süreklilik

   • Davranışlar zamanla tekrar eden bir rutine dönüşüyorsa ve kesintisiz devam ediyorsa, bu davranış bir sorun olarak değerlendirilebilir. Sürekli tekrarlanan olumsuz davranışlar dikkatle ele alınmalıdır.

4. Cinsiyet Rolleri ve Beklentiler

   • Çocukların davranışları cinsiyete göre değişebilir. Erkek çocukların kız çocuklara göre daha saldırgan olmaları beklenirken, kız çocuklarda aynı davranışlar anormal olarak kabul edilebilir. Bu cinsiyet farklılıkları dikkate alınmalıdır.

Sıkça Karşılaşılan Davranış Sorunları ve Çözüm Önerileri

1. Yalan Söyleme

• Tanım: Yalan, gerçeği gizleme ya da saptırma anlamına gelir. Çocuklar genellikle 7 yaşından itibaren yalan söylemeye başlar. Bu yaş öncesi hikayeler genellikle hayal gücünün bir parçasıdır.
• Öneriler:
  • Yalan söylemeyen bir rol model olun.
  • Ağır cezalar ve eleştirilerden kaçının.
  • Yaşına uygun sorumluluklar verin.
  • Çocuğunuzla anlayışlı ve açık bir iletişim kurun.
  • Baskı yapmaktan ve sınırları daraltmaktan kaçının.

2. Çalma

• Tanım: Çalma, başkasına ait bir nesneyi izinsiz almak anlamına gelir. 3 yaşındaki çocuklar için bu davranış normal kabul edilirken, 10 yaşından sonra devam ediyorsa bir sorun olabilir.
• Öneriler:
  • Dürüstlük kavramını öğretin ve bu kavramın önemini vurgulayın.
  • Başkasına ait eşyaya saygıyı teşvik edin.
  • Rol model olun ve başkasının eşyasına izinsiz dokunmayın.
  • Çalma davranışını şiddetle çözmeye çalışmayın.

3. Saldırganlık

• Tanım: Saldırganlık, vurma, itme, ısırma gibi davranışları içerir. Bu tür davranışlar bazı gelişim dönemlerinde normal olabilir, ancak sürekli hale geldiklerinde sorun teşkil eder.
• Öneriler:
  • Şiddete karşılık şiddet göstermeyin.
  • Agresif davranışlar sırasında sakin kalmaya çalışın.
  • Sosyal gelişimini destekleyin ve olumlu davranışları ödüllendirin.
  • Spor gibi fiziksel aktivitelerle negatif enerjisini atmasına yardımcı olun.

4. Tırnak Yeme

• Tanım: Tırnak yeme, genellikle stres ve kaygı ile ilişkilidir. Ergenlik döneminde artış gösterebilir.
• Öneriler:
  • Davranışı görmezden gelin, özellikle küçük yaşlarda.
  • Eleştiri ve cezadan kaçının.
  • Ellerini meşgul edecek aktiviteler önerin.
  • Tırnak yemeyi tetikleyen durumları belirleyip önlem alın.

5. İnatçılık

• Tanım: İnatçılık, özellikle 2-2.5 yaş döneminde yaygın bir davranış sorunudur. Çocuğun bağımsızlık arayışı ve araştırma dürtüleri bu davranışı etkileyebilir.
• Öneriler:
  • İstikrarlı ve ortak bir tutum sergileyin.
  • Aşırı tepkilerden kaçının ve verilen sözleri tutun.
  • Kuralları net bir şekilde belirleyin ve seçenekler sunun.

Bu kriterler ve öneriler, çocukların davranışlarını daha iyi anlamak ve uygun çözümler geliştirmek için yardımcı olacaktır. Her çocuğun bireysel ihtiyaçlarını ve gelişimsel aşamalarını göz önünde bulundurarak yaklaşmak önemlidir.