Ekran Bağımlılığı Nedir?
Pandemi dönemiyle birlikte, ebeveynlerin evden çalışması ve bakıcıların çocukları ekranla oyalama eğilimi, ekran bağımlılığının artmasına neden oldu. Ekranların beyin gelişimi üzerindeki olumsuz etkileri konusunda farkındalık eksikliği ve uzman uyarılarına rağmen ekran kullanımındaki sakıncaları göz ardı etme durumu, sorunun ciddiyetini artırıyor. Çocukların ekran başında saatlerce vakit geçirmesi, hangi içeriklerle karşılaştıklarının ve bu içeriklerin etkilerinin farkında olmadan gerçekleşiyor.
Ekran Bağımlılığının Zararları
Tek taraflı iletişim aracı olan ekranlar, çocuklarda birçok gelişimsel bozukluğa yol açabiliyor. Araştırmalar, ekran başında geçirilen her saat için davranış bozukluğu riskinin %7, karşı gelme davranışlarının ise %5 oranında arttığını gösteriyor. Özellikle sosyal medya kullanımı, bu riskleri daha da artırıyor. Yoğun ekran maruziyeti, beyindeki hücre gelişimini olumsuz etkileyebilir ve dikkat süresini kısaltabilir. Ayrıca, sürekli fonda çalan TV sesi, beyin üzerindeki dikkat ve kontrol sistemlerini de olumsuz etkileyebilir.
Çocuklarda Ekran Bağımlılığı
Ekran bağımlılığı, sosyal bozukluklar, dürtüsellik, şiddet eğilimi, konuşma gecikmeleri ve otizm benzeri davranışlara yol açabilir. Aileler genellikle bu belirtileri göz ardı edebilir veya sorun olduğunu kabul etmekte zorlanabilir. Ancak, erken fark edilip çözüm üretilmediğinde sorun daha da derinleşebilir. İki yaş altındaki çocukların ekranla hiç tanışmaması, iki yaş üstündekilerin ise ekran süresinin iki saatle sınırlandırılması önerilmektedir. Bağımlılık varsa, ekran kullanımının tamamen ortadan kaldırılması en etkili çözüm olabilir. Bu durumda kararlı ve tutarlı bir yaklaşım sergilemek önemlidir.
Ekran Bağımlılığı ile Nasıl Baş Etmeli?
Ekran maruziyetinin olumsuz etkilerinden korunmak için ailelerin bilinçlenmesi gereklidir. Çocukların izlediği programları dikkatli seçmeli ve yaşlarına uygun ekran süreleri belirlemelidir. Aile içi kaliteli zaman geçirme, çocukların ekran yerine sosyal ve duygusal bağlarını güçlendirmelerine yardımcı olabilir.
- Kitap Okuma: Çocuklarla yatmadan önce kitap okumak, duygusal bağları güçlendirir ve çocukların hislerini paylaşmalarına olanak tanır.
- Doğa ve Alternatif Aktiviteler: Doğada geçirilen zaman, çocukların yaratıcılıklarını ve hayal güçlerini besler. Spor ve oyun gibi alternatif aktiviteler ekran süresinin azaltılmasına yardımcı olabilir.
- Akran İletişimi: Çocukların yaşıtlarıyla vakit geçirebileceği ortamlar oluşturmak, sosyal becerilerini geliştirmelerine katkı sağlar.
Sonuç olarak, teknolojik aletlerin hayatımızın bir parçası olduğu gerçeği göz önünde bulundurulduğunda, ekran kullanımını tamamen ortadan kaldırmak zor olabilir. Ancak uygun davranışlar, sınırlı kullanım süreleri ve bilinçli ekran kullanımı, çocukların ekran bağımlılığından korunmalarına yardımcı olabilir.